Revolutionaire evolutie

Marcel Canoy is distinguished lecturer at the Erasmus School of Accounting and Assurance (EUR).

Alleen fossielen en struisvogels zullen vinden dat het huidige economieonderwijs een dikke prima is. Studenten (en niet alleen de Rethinkers) vinden de studie economie doorgaans te saai, mathematisch of te eenzijdig gericht op de neoklassieke theorie. Anderen missen de aansluiting met andere disciplines of herkennen te weinig van de actualiteit in het curriculum.

Op de middelbare school  is het al niet veel beter. Zo is het symptomatisch dat ruim tien jaar na het uitbreken van de financiële crisis er nog altijd geen fatsoenlijk lesmateriaal beschikbaar is waarin de crisis wordt onderwezen. Mijn zoon (die in 5 gymnasium zit) noemt economie een kruising tussen rekenen en tekstverklaren. Dat kan toch niet de bedoeling zijn. Vandaar dat Lans Bovenberg samen met ondergetekende (en anderen) probeert het onderwijs op de middelbare school te vernieuwen.

Maar vernieuwen klinkt leuk, maar hoe moet dat dan? Moet alles radicaal anders of is een geleidelijke aanpak beter? Voor revolutie pleit dat er anders toch weinig gebeurt. Het onderwijs wordt gekenmerkt door gevestigde belangen, conservatisme en padafhankelijkheid. Alleen een hele flinke schudpartij aan de onderwijsboom kan dit doorbreken.

Voor evolutie is ook veel te zeggen. Niet alles wat er thans onderwezen wordt is immers slecht. Weliswaar stikt gedragseconomie bijkans onder de hoeveel wierook, het is onmiskenbaar dat door de ontwikkelingen in dat vakgebied er meer aandacht komt voor het feit dat consumenten en bedrijven het lang niet altijd makkelijk vinden om binnen de lijntjes van de nette modellen te kleuren. Ook moeten we het met de huidige docenten doen. Beweren dat ze alles al jaren fout doen, is meestal niet een sterke motivatie om dingen te veranderen.

Het is een dilemma, evolutie of revolutie. Maar waarom zouden we kiezen? Economie gaat om het vinden van de goede balans. Een revolutionaire evolutie is wat we nodig hebben. De revolutie bestaat uit het fundamenteel omarmen van het feit dat de economie gekenmerkt wordt door fricties, onevenwichtheden en fundamentele onzekerheden. Daar hebben we mee te dealen.

De evolutie bestaat uit  het behouden van het goede: de modellen en de wiskunde kunnen ingezet worden om de onzekerheden beter te begrijpen. De evolutie voegt wel iets toe, namelijk maatschappelijke context en een breder mensbeeld. Door veel duidelijker dan nu te maken wat de functie en de beperkingen van modellen zijn, krijgen deze niet alleen meer betekenis en relevantie, maar kunnen studenten later ook beter begrijpen hoe de modellen toe te passen en vooral ook wanneer andere instrumenten, paradigma’s of disciplines van pas komen.

Het zou mooi zijn als Rethinking Economics kan fungeren als een hefboom voor een brede maatschappelijke beweging. Een coalitie van bevlogen studenten, docenten, opleiders, examenmakers, bestuurders, politici en geldschieters die inzien dat het beter kan dan nu. Een coalitie die steeds groter wordt. Zo groot dat ook de struisvogel met de langste nek uit de grond getrokken wordt.

Marcel Canoy is distinguished lecturer Erasmus School of Accounting and Assurance, adviseur van ACM en columnist van socialevraagstukken.nl. Daarnaast schrijft hij een boek over de Rabobank en is betrokken bij het vernieuwen van het middelbare school onderwijs.